vrijdag 6 september 2013

De tovenaar van Oz bestaat

Het was Erik Huizer die een tweet stuurde over een artikel in The Guardian waarvan de eerste regel luidt:
Government and industry have betrayed the internet, and us.

Overheid en industrie, machtsblokken, eenheden. Het is té makkelijk te stellen dat die niet bestaan; dat er meerdere lagen overheid bestaan en meerdere industrieën, zoals ook 'de (gemiddelde) mens' niet bestaat. En die werken echt niet allemaal in hetzelfde belang. Sterker, ze kunnen elkaar ook tégenwerken. Eén strakke regie is er niet. Of?!

Voordat ik verder ga: het artikel gaat daarna zo verder (inderdaad goed om bij stil te staan):

By subverting the internet at every level to make it a vast, multi-layered and robust surveillance platform, the NSA has undermined a fundamental social contract. The companies that build and manage our internet infrastructure, the companies that create and sell us our hardware and software, or the companies that host our data: we can no longer trust them to be ethical internet stewards.

This is not the internet the world needs, or the internet its creators envisioned. We need to take it back.

Zoals bij zoveel (complexe) zaken is ook dit geen kwestie van of-of, maar van en-en. Nee, er is geen sprake van coherente entiteiten als 'overheid', 'industrie' of 'mensen'. Toch is het goed je iets te realiseren.

Hoe breed is eigenlijk de basis voor beleidsvoorbereiding en vooral beslissing?

Die is smal, heel smal. Alhoewel bij voorbeeld de term 'overheid' breedte suggereert, is de realiteit anders. In veel gevallen bestaat 'de overheid' uit een handjevol personen. En ja, dat gaat ook op voor 'de industrie', 'de wetenschap' en 'de adviesorganisatie'. De feitelijke basis voor ons collectief handelen is véél smaller dan we denken.

Het invloedrijke planbureau waar ik ooit werkte, doet aanbevelingen en onderzoek. Daarvoor worden ook externe opdrachten uitgezet en adviezen ingewonnen. Maar het is één, of soms enkele, wetenschapper die daaruit het rapport destilleert, die de grote lijn aangeeft en benoemt. In het traject van managementbespreking en ambtelijk overleg is aanpassing mogelijk, maar gebeurt dat vaker marginaal dan fundamenteel. In dat laatste geval zal eerder 'de onderste bureaula' worden gezocht (en grijpt dus weer een enkel persoon en niet een instituut in).

Verscholen in en achter anonieme instituten is het veilig bezig zijn. Als het beeld bestaat dat 'de organisatie' doet en beslist, hebben we precies zoiets als 'het algemeen belang is van iedereen en dús van niemand'. Alhoewel wel degelijk individuen het werk doen en beslissen, zijn ze niet aanspreekbaar daarop.

Raar eigenlijk.

'De organisatie' bestaat niet. Maar binnen dat onbestaande verschuilen zich wel enkelingen. Enkelingen, die sámen 'de organisatie' vormen. Dat is echter geen reden om niet aanspreekbaar op hun werk te zijn. Dat zouden we ons goed moeten realiseren:

dat we geneigd zijn te kijken naar organisaties als naar The Wizard Of Oz. Die indrukwekkende tovenaar blijkt de façade van één gewoon mens.

Het is flinterdun ijs waarop we staan.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten