Alvorens ik begin en jij verder leest: éen minuut en vijftien seconden onderstaand filmfragment kijken. Mét geluid aan.
http://www.youtube.com/watch?v=8Fd_T4l2qaQ&start=1860&end=1935
Als je, zonder in de YouTube-titel te spieken, wist wie dit maakte en wanneer, ben je vast een cinefiel. Veruit de meeste mensen - ik ook - kennen het niet.
Je keek en hoorde naar een stukje uit The Man With The Movie Camera van Vertov. Uit 1929. Maar dat-i oud is, had je vast al vastgesteld op basis van de beelden.
Nu ben ik dol op filmpjes en foto's van het dagelijks leven; zeker als het beelden zijn uit tijden waarvan niet veel beeld bestaat. Onderaan deze blogpost staat de film(link) in zijn geheel. Kost je een uurtje om 'm in z'n geheel te kijken. Maar ik vind de beelden de moeite waard: de zwervers, de arbeiders, de voertuigen, het straatleven, de andere snelheid van leven.
Dat is wat Vertov probeerde. Het (stads)leven vast te leggen. En dat zonder script, regisseur of acteurs. Het leven zélf registreerde hij.
Wat me zo frappeerde, zijn de parallellen met bijvoorbeeld de film Koyaanisqatsi of de delen van de uitgangspunten van Dogma. Aspecten van beide vind je terug. De aandacht voor het dagelijks leven, het ontbreken van acteurs, de herhaling - in dit fragment ook in de muziek -, het bééld laten vertellen. Je vindt in 1929 duidelijke voorlopers van een stroming en film die zeventig jaar later faam maakten als innovatief.
Nu ga ik niet wéér beweren dat wat wij soms als innovatie zien, helemaal niet zo nieuw is. Maar wel dat je voor innovatie vaak op de verkeerde plaats zoekt.
Met dank aan museum De Lakenhal in Leiden waar nu de tentoonstelling Utopia is te zien, waar deze film, en veel meer, onderdeel van uit maakt. Want daar rondlopend en kijkend, bekroop me de gedachte hoe het in díe tijd moet zijn geweest. De tijd dat de kunstenaar zijn werk maakte.
Naar Vertov kun je kijken met een vertederd-melancholische blik - "wat een tijd was dat" - maar ook met verbazing over het lef van de man. Afgezien van zijn boodschap - hij zag in het opkomend socialisme en communisme zijn utopie verwezenlijkt - is het wel een film geworden waarin gezocht wordt naar een nieuwe beeldtaal. Tal van toenmalige conventies zijn gechonden. En beelden gemaakt die wij tegenwoordig als normaal (perspectief) zijn gaan zien.
Let wel, hè: 1929.
Als je zometeen de hele film - hopelijk - kijkt, moet je je eens proberen te verplaatsen in het leven wat je krijgt voorgeschoteld. En dan moet je je voorstellen dat je een film als deze maakt. Dan snap je wat innovatie is en wat ik bedoel met 'het komt uit onverwachte hoek'.
Innovatie is niet dat trendwatchers je vertellen wat er staat te gebeuren. Dat weten ze niet eens. Wat je wel kunt, is de ontwikkelingen in de gaten houden en advies geven over in te zetten middelen. Yep, de innovatieverkenner.
Vertovs film is voor mij een deel van het 'bewijs' dat je daarvoor open moet staan voor ontwikkelingen op tal van terreinen. En dan dus niet eens zozeer de technologische, of de technische mogelijkheden, maar vooral de uitbrekende toepassingen van mogelijkheden. Dat gaat niet gebeuren als je niet álles ter discussie durft te stellen: je eigen positie, je eigen nut, je eigen processen, je eigen doelen, je eigen visie. De kunstenaar Vertov kon dat wel omdat hij er geen direct belang bij had, geen direct gevolg van ondervond.
Om een nieuwe gezondheidszorg of overheid te definiëren, kun je geen arts of ambtenaar gebruiken.
De beloofde link. Dit is, op You Tube de hele film:
http://www.youtube.com/watch?v=8Fd_T4l2qaQ
Geen opmerkingen:
Een reactie posten