Steeds vaker worden archieven digitaal ontsloten. Dat is heel mooi. Maar zoals ik een paar weken geleden een Leids historicus zei: "Ik kan die handschriften niet ontcijferen" (waarop hij beweerde dat dat écht niet zo moeilijk is). Daardoor sta ik naar oude handschriften te kijken als zijnde kunstige kunst. De kalligrafie. De kleuren. De afbeeldingen. Maar de inhoud?!
Gekaapte Brieven is om twee redenen de moeite waard. De belangrijkste: de brieven zijn 'vertaald'. Niet in modern Nederlands, maar in leesbare karakters. De andere reden is dat de brieven niet allemaal officiële documenten zijn. Het zijn huis-, tuin- en keukenbrieven. De communicatie zoals wij die nu via telefoon en computers laten lopen, maar dan de post-Middeleeuwse: de brief, per schip in dit geval. Schepen die slachtoffer werden van Engelse piraten, waardoor we anno 2013 de brieven nog kunnen inzien. En een beeld krijgen van het dagelijks leven.
Dat is wat de brieven ook niet-deskundigen als ik onthullen: het leven van gewone mensen, hun denken en hun zorgen. Als je er een beetje grasduint, wordt niet alleen de geschiedenis levend(er). Ook parallellen met vandaag de dag springen in het oog.
Internet maakt kopen op afstand mogelijk, grote afstand (wij zijn bijvoorbeeld bezig een smartphone direct uit China te kopen). Voor velen roept dat vragen met betrekking tot betrouwbaarheid op. Je betaalt, maar kríjg je ook je bestelling? Vertrouwen, dus. De Trusted Third Party (PayPal in ons geval) is dan handig en werkt goed.
In de zeventiende eeuw was dat anders, zoals onderstaande brief laat zien. De essentie is nog steeds hetzelfde: "ik stuurde je iets, maar jij reageert niet. Wat is er mis?". Onzekerheid. Maar dan in de zeventiende/achttiende eeuw. 'Gelijk oversteken' past ons toch meer dan we wellicht denken. Is de conclusie gerechtvaardigd dat goedgelovigen en kwaadwillenden van alle tijden zijn? En dat dús zoiets als het Internet, met al z'n technische mogelijkheden, dat niet gaat uitbannen?
Zoekend naar de oudste brief, stuitte ik daarna op deze.
Om de snelheid in het lezen te houden, lees ik ze diagonaal en 'slordig'. Da's nog best lastig, want zoals je zag ontbreekt er nogal wat aan interpunctie. Ik moet toch 's uitzoeken wanneer de leestekens hun intrede deden.
Niet de precieze tekst is van belang, maar de verhaallijn. Otto Hinlopen schrijft eind 1672 aan zijn broer: over de belastingdruk(!), over de naderende oorlog. Hij heeft het over de "desolate aanblik" van de omgeving van Hoorn, "net als bij Delft en Leiden".
Ik moest het van heel diep opgraven: 1672 was het Rampjaar. Herkenbaar? Dit citaat uit Wikipedia?
Het rampjaar duurde ongeveer 17 maanden volgens Margaretha Turnor. Banken, scholen, winkels, rechtbanken en schouwburgen werden gesloten. Kunsthandelaren en -schilders gingen failliet aan de gevolgen van een heftige crisis. Volgens een beroemd Nederlands gezegde was het volk destijds redeloos, het land reddeloos en de regering radeloos.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten