Au. Dat doet pijn.

Niet om 't een of ander, maar soms lijkt het wel of we met z'n allen stomweg langs elkaar heen leven. Empathie, het je in (de situatie van) de ander verplaatsen, is echt niet iets wat we allemaal kunnen. Dat hoeft ook helemaal geen probleem te zijn, mits je even stil staat bij wat je acties tot effect hebben. Compassie heet dat.

Het mogelijk gladste ijs is dat van de grap.

On principe moet je over alles grappen kunnen maken. Daarop bestaat wel een uitzondering: de begrapte moet zich kunnen verweren. Anders wordt het bespotten. Nee, sterker: het wordt pesten. Da's een glijdende schaal, ik weet 't. En je glijdt er zó van af.

Een goede manier om het verkeerd te doen, is lollig te zijn over een ander vanuit jouw perspectief. Je kent ze vast als 'de slimmerik' die rollend van de lach iets lolligs weet te vertellen 'wat die stommerd niet begrijpt'. Even incorrect maar duidelijk: het voor lul zetten van een zwakbegaafde.

Bij kinderen ligt dat anders dan bij volwassenen. Waar volwassenen er onmiddellijk vileine opzet in zien, kunnen kinderen zich hardvochtig uiten in het kader van hun verkenning en kadrering van de wereld. Het 'wij' en 'zij' ontstaat niet zonder slag, stoot of pijn. Maar bij volwassenen hoort dat duidelijk te zijn. Volwassenen kennen de scheidslijn. Meestal.

Soms is het leuk om er overheen te stappen. Maar wel in de juiste richting. Zo kan het grappig zijn om de koning met een haags volksaccent en logica te laten praten (alhoewel het haags niet bepaald overtuigend haags ís). De groteskheid maakt het absurde duidelijk en meteen ook de grap. Té dicht bij de werkelijkheid zou afbreuk doen aan het lolligheidsniveau. Met wat slechte wil worden persiflages dan regelrechte oplichting.

Hoe je, denk ik, het fout kunt doen, staat hieronder.


Ik weet niet hoe het met jullie krantenbezorgers zit. Maar sinds een paar jaar is dat geen scholierenbijbaantje meer. Hier in Leiden worden de krantenwijken gelopen door volwassen mannen... en een enkele scholier. Overigens domineert hier ook nog eens een bepaalde bevolkingsgroep. Of dat gepaard gaat met 'glazenwasserswijk-praktijken'? Ik weet 't niet, maar 't zou me niet verbazen.

Kijk. Da's dus het probleem. Deze tekstschrijver, dit advertentiebureau en deze kranten raken mensen die léven van dit werk op een onaangename manier; door net te doen alsof het primair mensen zijn die bezig zijn met 'conditie bijhouden', met iets recreatiefs.

Het is godverdomme wérk, zwaar werk.