Hoe ouder je wordt, hoe duidelijker het wordt: iedereen is gespleten.
Ook jij hebt het vast wel 's ervaren; in je eigen waarneming ben je zelf een en ondeelbaar jezelf. Alles wat je denkt en doet, is consistent. Al je ervaringen en ook niet-uitgesproken maar wel gedachte meningen; ze passen in je zelfbeeld.
Het enig vervelende daaraan is dat een zelfbeeld een beeld is dat jijzelf hebt. Of anderen datzelfde beeld hebben, is niet eens de vraag. Het kán niet eens. Niemand deelt jouw geschiedenis. Niemand ervoer wat jij ervoer.
Het is algemene kennis: het bestaan van je werkelijke leeftijd. Testjes en en testen zat die je de weg wijzen. Een leuk tijdverdrijf, maar nogal onzinnig. Alleen jij weet waar zo ongeveer jouw 'eigenlijke ik' leeft in de tijd. In je tienerjaren? Of de begin twintig? Eind twintig?!
Dat op zich is interessant: jouw eigen unieke zelfbeeld tegenover het beeld dat de collectieve rest heeft van je. Niet om de filosofische vraag op te werpen naar het unieke van een mens, maar juist om die spanning.
Momenteel trek ik op met een troupe acteurs van tussen de 70 en 90 jaar oud. Dan blijkt hoe belangrijk dat leeftijdsverschijnsel is. Dan blijkt ook hoe snel je oordeelt op zicht, op dat beruchte face value.
Zo van: oude mensen zijn gebrekkig en weten niets (meer). Het UWV, bijvoorbeeld, zet jónge 'stagiaires' in om oudere werklozen te leren hoe social media werken. Raar, want de beste deskundigen zijn ouderen, ook omdat zij veel meer in te brengen hebben dan alleen maar knoppenkennis.
Je kunt naar die groep acteurs kijken als een groep mensen die krakkemikkiger over het toneel beweegt dan een gemiddelde dertigjarige. Je kunt naar de acteurs kijken als mensen die geen lange monologen uit het hoofd leren. Je kunt naar het spel kijken als een film die in de jaren zestig werd opgenomen: langzaam.
Je kunt ook naar de voorstelling en de acteurs kijken als een groep mensen die iets doen wat een gemiddelde Nederlander nooit zál doen: zichzelf spreekwoordelijk bloot geven op een toneelvloer. Als een groep mensen die sámen een verhaal brengt over ouderdom, toekomst en hoop. Je kunt ook naar het totaal kijken als een verhaal dat nu eens wordt gemaakt met oudere, ingesleten en ingewerkte instrumenten dan de allernieuwste.
Wat mij zo opvalt, is het plezier dat bejaarde mensen in spel kunnen hebben. Dat stráált er van af. Ook de drang om het góed en mooi te spelen, is te zien. Ik realiseerde me dat mijn eerste gedachte indertijd was: "toneel met bejaarden: dat kán niet meer dan schooltoneel zijn". Hoe dom kon ik zijn.
Vandaag overleed ook Kees Brusse, de man die precies dat fenomeen van het eeuwige kind in jezelf beschreef als het waardevolst. Hij heeft gelijk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten