In de jeugd van mijn moeder heetten ze volontairs. De Depressie heeft dan grote delen van het Westen in zijn greep, waardoor het vinden van werk een hele opgave is. Zoals nu nog steeds, wordt dan een heel scala aan methoden aangesproken. De advertenties in de couranten, met hun geheimtaal om ruimte te winnen, lijken als twee druppels water op de SMScodes die we nu kennen. 'b.b.h.h.'; enig idee wat dat betekent? Inschrijven bij de Arbeidsbeurs: bekend?! Rondlopen met een sandwichbord: goed, die zul je niet snel meer zien in die vorm. En dan waren er de werkervaringsplaatsen.
Volontairs waren onbetaalde werknemers. Denk niet dat 'wij' nu plots het netwerken hebben uitgevonden. Die wetenschap is al lang aanwezig en in gebruik. Dit was de periode waarin andere termen voor precies hetzelfde werden gebezigd. De 'kruiwagen' die je nodig hebt om ergens 'te worden geïntroduceerd'. In de kern is dat niets anders dan de aanbeveling, al dan niet via een social network.
Toch is er iets anders: de volontairs meldden zichzelf meestal aan.
Vandaag de dag menen werkgevers over min of meer ongebreidelde vrijheid te beschikken. Werknemers worden benaderd als sukkelige, rechtelozen, die zelf maar achter hun recht aan moeten (dé reden om vakbonden in ere te houden!). Gelukkig hoor ik nog vaak hoe werkgevers daarna een veelvoud aan kosten kwijt is dan ingeval men in normaal sociaal acceptabel overleg kwijt was geweest.
In dat 'marktdenken' past de gedachte dat arbeid zo goedkoop mogelijk moet zijn. Da's een intrigerende, want op dat punt wordt op twee gedachten gehinkt. Bij het ontslaan is de basis - naast de misbruikte 'bedrijfseconomische resultaten' - vaak een minder goed functioneren vanwege achterblijvende kwaliteit. Hoe huichelachtig dat is, wordt duidelijk als diezelfde werkgever daarna geen enkel probleem heeft met mindere kennis, ervaring en kwaliteit als men bijstandsgerechtigden 'een kans biedt' of stagiaires 'ervaring laat opdoen'.
Stagiaires zijn in meerdere opzichten een fenomeen. Een gezonde redenering zou zijn dat een stage een plek is om in de praktijk uit te vinden of je beroepskeuze inderdaad de juiste was. Of voor de opleiding om te bepalen of er voldoende kennis is opgedaan om in de beroepspraktijk te kunnen functioneren.
Als dat zo is, is het vanzelfsprekend dat de opleiding zorg draagt voor stageplaatsen. het is immers een noodzakelijk onderdeel van het curriculum en dat is waarvoor de opleiding verantwoordelijk is.
De realiteit is dat ook opleidingen steeds meer zijn geperverteerd in hun marktdenken. Feitelijk is het zót dat studenten zélf een stageplaats moeten zien te vinden. En als dat niet lukt, niet kunnen afstuderen. Waarvoor wordt dan nog betaald? De stapeltjes kopieën? De huisvesting? De gast(!)docent? Het is idioot iets te éisen en dat niet aan te bieden in het curriculum. Kom nu niet aan met 'goed voor de sollicitatie-ervaring'; solliciteren is geen opleiding.
De werkgevers hebben zichzelf ook helemaal klem gezet. De stageplaatsen díe er zijn, zijn maar minimaal beschikbaar voor afstudeerders. Toch worden er veel stagiaires ingezet.
Wat feitelijk gebeurt, weten we allemaal: stagiaires worden nu onverholen ingezet als uitgebuite werknemers. Het jarenlang door de vingers zien van de praktijk van de stagiaire als goedkoop hulpje, heeft nu de vormen aangenomen van systematische uitbuiting. Jonge mensen die werkervaring nodig hebben, kun je het best inzetten op een 'stageplaats'. Dan werken ze hard voor een bedrag dat vaker minder dan meer dan de helft van het minimumloon is!
Op korte termijn lijkt het, voor werkgevers, winstgevend. Op langere termijn krijgen ze de klap nog te verwerken. Al die nieuwe werknemers die nu opleidingsstages zoeken en niet meer vinden; als die de eindstreep niet kúnnen halen, ontstaat er een fors tekort.
Hier faalt een markt. Hier faalt een overheid.
Dan gaan we vast, net zoals de sociale werkplaatsen ooit 'beschermd' waren, stagebedrijven krijgen. Mij lijkt dat een prachtbeeld: dat die stagebedrijven gaan concurreren met bedrijven vol stagiaires.
Het UWV maakt nu gebruik van Stagiaires Nieuw Stijl, vol trots ontwikkeld door het Actieplan Jeugdwerkloosheid. Er worden er nu een behoorlijk aantal ingezet door het UWV voor de begeleiding van oudere werklozen, die niet zo digitaal onderlegd zijn. Juichend roepen wij dat dit goed is voor die jongeren, die er € 650 per maand stagevergoeding voor krijgen.
BeantwoordenVerwijderenWas dat niet het UWV dat eerst een heleboel duurdere eigen krachten heeft ontslagen vanwege diezelfde digitalisering.
Zijn wij nou eigenlijk nog steeds zo gek dat we dit accepteren en dat we niet zien wat er echt gebeurt. Juichende bestuurders, jongeren die nog geen baan hebben en voor weinig geld werken, ouderen die niet aan de slag komen (waaronder mogelijk de door het UWV ontslagen werknemers).
Het is een krankzinnige wereld geworden, waarin de zaken precies worden omgedraaid en we vervolgens victorie kraaien. Ik word daar gewoon een beetje boos van.