De ware aard

Mijn beeld is dat gemeenten worden gezien als hét niveau waarop kennis is te vinden over jou en mij. Dat is nog steeds een volslagen onzinnige redenering, omdat 'gemeente' een bestuurslaag is. 'Kennis over' is daar niet per definitie aan gebonden. Dan zou ik liever worden bestuurd door een onderzoeksgroep, welzijnsorganisatie of andere kénnisintensieve club met voeten in de modder.

Maar nee, 'we' leggen de zwartepiet - een andere kaart kun je er niet van maken - bij de gemeenten. Die worden geconfronteerd met takken van sport die zij niet goed kennen. Niet dat zij ze zelf moeten uitvoeren, maar voor het aansturen en coördineren zullen ze er echt verstand van moeten hebben.

Spek ik het bekkie voor de bekende verdachten, de advies-organisaties. Je kunt je als gemeente-ambtenaar of bestuurder een slag in de rondte oriënteren, studeren of laten adviseren over de in gang zijnde decentralisaties en transities. Dat op zich is al bijzonder: er is een zo groot aanbod en het taalgebruik is zulk jargon gemaakt, dat je er in verzuipt.

Maar goed: de gemeente gaat het allemaal doen. Móet het gaan doen.

Uiteraard is er dan ook een charme-offensief nodig waaruit moet blijken dat jouw gemeente ook inderdaad de betrouwbare behartiger is van ook jóuw belangen. Dan moet duidelijk zijn dat jouw gemeente sámen met jou, aan de keukentafel, in gesprek gaat over jouw probleem - als je dat hebt uiteraard - en de mogelijke oplossingen. Natuurlijk zijn die gesprekken niet gericht op het laten oplossen van problemen door de overheid: da's te duur en maakt ons maar afhankelijk. Zoals je moeder zei als je door weer en wind kilometers ver naar school moest: "Daar word je groot en stevig van". Een hoopvol perspectief dus; we worden sterker en steviger van minder (jammer dat de rijken dat allemaal mislopen).

Persoonlijk heb ik heel grote vraagtekens bij die nobele intenties. Individuen zullen welgemeend het beste willen doen wat binnen hun macht ligt. Organisaties daarentegen zijn gezichtloos en hebben de neiging uiteindelijk heel anders uit te pakken. Dan spelen bedrijfseconomische overwegingen een rol, ook bij overheden.

Als de kas leeg, stopt de machine. Geen ambtenaar die zichzelf en zijn positie dan ziet als deel van de oplossing. Nee, dan is de cliënt, de burger, degene voor wie je het werk dóet, de afhankelijke, de klos. Dan is het ineens heel belangrijk of je ergens récht op hebt of dat het een voorziening is die eindig is. Samenwerken aan een oplossing met iemand die z'n toezeggingen niet nakomt, doe je maar één, twee keer. Daarna keer je je van hem af als onbetrouwbaar.

Gelukkig zijn gemeenten heel transparant. Hun adviseurs bieden hen diensten en produkten aan om het werk te ondersteunen. Dat zullen ze ongetwijfeld doen vanuit hún beeld van de gemeentelijke doelen.

Zo af en toe stuit je dan op een tekst die dat beeld glashelder maakt. Een tekst die veel bloot geeft aan veronderstellingen. De ambtenaar ís niet competent: hij heeft 'houvast en structuur' nodig, teneinde 'het aantal procedurefouten verder terug te brengen'. Procedurefouten maken een slecht indruk voor de rechter.

Jij bent 'de burger' en met geen woord komt jouw belang terug. Wel dat van de gemeente: "fraudules en onjuist gebruik terugdringen" want anders ontstaat er bij hen "een tekort".

Het is maar dat je het weet: dát is het belang.

Bij handhaving is het belangrijk dat gemeenten scherp sturen op het terugdringen van frauduleus of onjuist gebruik van voorzieningen. Zo voorkomt u tekorten op het Inkomensdeel. ... heeft daarom de ... app ontwikkeld voor de IPad.

Voor wie?
De app ... biedt ambtenaren houvast en structuur tijdens het huisbezoek.

Hoe werkt het?
De app biedt een speciale workflow aan het gesprek. Zo kan er een kwaliteitsprotocol worden ingebouwd in de vragenlijst. Op die manier brengt u het aantal procedurefouten verder terug. Na afloop van het gesprek kan de burger het gespreksverslag op de app ondertekenen.

Overigens bestáát de app nog niet. De organisatie zoekt nog gemeenten die deze handhavings-app willen financieren. Eerlijk: ze hebben óók een keukentafel-app.