Stedelijke woordwaarde

In Leiden werd recent de naam onthuld van een nieuw stedelijk muziekcentrum. Da's een wat betekenisloze term: muziekcentrum. Je kan er alle kanten mee op. Een muziekschool, kamerconcerten, oefenruimtes, een poppodium, muziektheater: je kunt ze er allemaal onder scharen. Da's ook de bedoeling, lijkt me. Leiden wil een cultuurkwartier creëren. Of je dat kunt plánnen, is de vraag. Maar een begin is er.

Eén van de dingen die ik heb ervaren, is dat cultuur goed gedijt in omgevingen die zij zelf kan inrichten. Dé broeinesten van energie - jongerencentra - zaten niet voor niets in aggenebbis panden. Daar werd gespijkerd, getimmerd, geverfd en verbouwd dat het een lieve lust was. Het pand ádemde jeugd. Beeldend kunstenaars hebben dat ook, geloof ik.

Het ironische vind ik nog steeds dat die centra bij toenemend succes en toenemende erkenning vaak verkassen naar 'een beter pand'. De electra wérkt daar. De riolering stinkt niet. Maar de sfeer is weg. Het kan ook allemaal té mooi, té gelikt en té gereglementeerd zijn. Het allerbelangrijkste, de vonk, de geest, is niet meeverhuisd.



Een cultuurkwartier is daarom iets anders dan een geplande verzameling gebouwen. Een cultuurkwartier zal zich ergens nestelen en ontwikkelen waar zij zelf van vindt dat dat een goede plek is.

Dat je je kunt afvragen of in Leiden die geest gaat meeverhuizen, wordt gesymboliseerd door een naam. Het gebóuw krijgt een naam. En, alsof een neutrale naam moest worden gevonden, een naam die verwijst naar de geschiedenis van het gebouw: GEBR. de NOBEL, de naam van de laatste gebruikers. Natuurlijk die zijn een begrip voor oudere Leidenaars. Op die manier bekeken is het ook een aardige geste. Maar het zegt he-le-maal niets over het gebouw en z'n functie. Voor hetzelfde geld is het zo'n 'lollige' naam als: Annie's (Verjaardag), M'n Broer, M'n Schoonmoeder. We hebben ze echt in Leiden.



De meeste aandacht trekt de tot nu grootste gebruiker van GEBR. de NOBEL: de stichting LVC. Da's zo'n jongerencentrum geweest. In een oud pand, midden in de stad, zat het Leids VrijetijdsCentrum. Dat was de naam van de organisatie en die naam kleefde aan het pand. Niet andersom. Maar de gemeente heeft de naam LVC nadrukkelijk verbannen. Het nieuwe pand is multifunctioneel... en nieuw.

Muziekcentrum GEBR. de NOBEL. Het zal vast nog moeten inslijten.