In de categorie Misverstanden is dit een van de top-onderwerpen: dat Darwin met survival of the fittest bedoelde dat 'de sterkste' overwon. Hij bedoelde degene die het beste was aangepast aan de condities, de beste 'fit', de beste pasvorm had. Dat kún je zien als 'de beste', maar 'de beste' is een discutabel begrip.
De kracht van Darwins aanpak is dat hij de omgeving als een bepalend gegeven nam. Een organisme met pootjes en longen zal het moeilijker uithouden in een waterrijk milieu dan een met zwemvliezen en kieuwen. Verzuipen of overleven. Dat is natuurlijke selectie.
Totdat je de natuur naar je hand kunt zetten.
Entree homo sapiens, de alwetende-vernietiger.
Wij onttrekken ons aan die selectie. Het is nogal aanmatigend - mensen eigen - te beweren dat wij bovenin die hiërarchie staan. Dat wij het best zijn aangepast. Eerder is het zo dat de mens een éigen milieu heeft gecreëerd, waarin híj floreert (en andere soorten niet; nóg niet). De stedelijke omgeving is een helder voorbeeld daarvan. Ook het gébruiken van de omgeving is er zo een. Als je vierkant stokje in een rond gat wilt krijgen, kun je dat stokje rond maken. Maar ook het gat vierkant. 'Fit' is passend. Dan past het één in het ander. Het zegt niets over wie daarin leidend is.
Wij passen de omgeving aan opdat wíj er in passen. Met als gevolg dat we geen schijn van kans hebben in een onbewerkte natuur. De miljarden jaren evoluerende natuur zou minder stevig zijn dan de relatief snel in elkaar geflanste menselijke (infra)natuur? Die eerste is gebaseerd op de zon. De onze op aardse energie.
Mooi. Dat was de aanloop.
Marktdenkers hebben de neiging te menen dat er een autonoom proces bestaat dat lijkt op die survival of the fittest. Dat proces zou een impliciete 'natuurlijke' balans nastreven. Ongeschikte bedrijven en producten verdwijnen, als gevolg van marktwerking. Maar wat is 'ongeschikt'?
Is de menselijke omgeving wel te vergelijken met een natuurlijke? Of gelden er hele andere regels?
Er zijn geen dieren die meer produceren of doden dan ze zelf nodig hebben; ook de eekhoorn noch de honingbij niet. Wij wel. Boterbergen, melkplassen, doorgedraaide groenten: geen idee waar ik die in het planten- of dierenrijk vind. Wij vernietigen.
De reden is dat er helemaal geen natuurlijke balans ís in een door mensen gemaakte wereld. Er is geen symbiose. 'Parasitair gedrag op een gastheer' past nog het best.
De huidige crises schudden de mensenwereld door elkaar. De tegeltjeswijsheden vliegen je om de oren: dat de bedreigingen als kansen moeten worden gezien, dat iedere crisis voor 'lucht'zorgt, dat zo'n opschudbeurt de slechte bedrijven er uit laat vallen, dat dit o zo goed is voor innovatie, dat nu de creativiteit weer wordt geactiveerd, ...
Flauwekul, gebaseerd op een misplaatst organisch model waarin alles een functie, doel of betekenis heeft.
Ondertussen zie ik dat het systeem, de mogelijkheden en regels worden aangepast. Wéér. En niet aan degene die het meest bijdragen aan een 'sustainable society', de kleinschaligen, maar aan het consolideren van de macht op bestaande plaatsen.
De dominante soort past zijn omgeving aan om maar dominant te blijven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten