Mij leek het waanzin.
Aan de ene kant van de fietsersoversteekplaats één meisje. Aan de andere kant: minstens tien fietsers van verschillende leeftijden en grootte, een snorfiets en een scootmobiel.
Omdat het meisje een illegale route had gekozen aan de verkeerde kant van de weg en dus zonder verkeerslicht, zou ze tegenover de massa komen te staan. Zo ergens halverwege de weg zou de confrontatie gaan plaatsvinden.
Groen!
Niks confrontatie. Ze is gewoon uitgeweken en fietste langs de meute. Die had meer interne problemen doordat niet iedereen even snel en volgens een rechte lijn naar de overkant bewoog. Het effect daarvan was dat de laatsten van de file nog op het wegvlak stonden toen het kruisend verkeer - wij - groen kreeg. 't kan verkeren...
Zo'n massa is een fenomeen.
Ken je dat gevoel? Dat je je in een massa machtig voelt? Haast onkwetsbaar? In de massa ben je 'onzichtbaar', anoniem, weg. Je bent onderdeel van een veel groter geheel. Dat betekent ook dat het verdraaid lastig is je te onttrekken aan de dynamiek van die massa. Probeer je maar 's te onttrekken aan die beweging.
Vooral in het verkeer is de massa terug te vinden. En eerlijk gezegd; het zijn vooral de fietsers en voetgangers die het ten toon spreiden. Zij 'gebruiken' hun massaliteit.
Mij doet het nog steeds denken aan mieren die een veel groter dier aanvallen: de fietsers voor Den Haag Centraal die, eenmaal in beweging, zich onverstoorbaar voor het station langs bewegen. Of er nu een voetganger over een zebra wil oversteken - mét voorrang - of een auto van rechts komend wil oversteken; die krijgen geen ruimte. De massa rolt eromheen.
De voetgangers op drukke verkeerspunten kunnen er ook wat van. Het zal je vast bekend voorkomen: oversteken, het tot de helft van de weg halen, en dan met z'n allen daar stoppend het kruisend verkeer op de aanpalende banen blokkeren. Dat die mensen daar, in theorie, helemaal niet kunnen staan, maakt niet uit. Ze staan er en hoe krijg je ze daar dan weg als eenzame automobilist? Niet. Berusten en wachten, rest als optie.
De macht van de massa is al vaak bestudeerd en beschreven. Het bestaan van massa leverde nogal wat (juridische) problemen op. Wie deed bewijsbaar wat? Wie gooide vanuit een grote groep mensen een baksteen? Wie van de rellende jongeren sloeg de winkelruit in? De logisch te volgen weg is dan de groep, de massa collectief aan te spreken. Maar ja, waar ligt de grens tussen de groep en de omstanders?
Da's allemaal nog veel saillanter in het licht van de afnemende anonimiteit als gevolg van de inzet van technologie.
Gekende individuen gedragen zich wezenlijk anders dan de anonieme. Ga maar eens na hoe veel moeite het je kost in een stampvolle congreszaal op te staan en een vraag te stellen; laat staan een kritische. Inderdaad, ondermeer daarom worden er relatief weinig vragen gesteld 'in het openbaar'.
In de digitale wereld werkt het op een vergelijkbare manier. Op het moment dat 'we' traceerbaar zijn, wordt het lastiger iets ongewoons te doen. De ellende - naar mijn idee - is dat die traceerbaarheid tóeneemt en de kans op anoniem reageren vermindert. Dat klinkt als een goede ontwikkeling.
Tot je je realiseert dat veel massa-gedrag verzét is - ook bij overtredingen - en dat verzet dús minder zal worden. Voor de heersers een prima ontwikkeling: meer technologie, meer doelmatigheid en minder kosten, meer kennis over individuen, én minder verzet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten