De opmars van de groene mannetjes

Hij stond op een brandendhete zomerdag midden op de snelweg: een man met een vlag. Te zwaaien naar voorbijrijdend verkeer. Van een afstand was hij al te zieken het eerste wat je dan denkt: "Díe is gek. Zo met die hitte daar met een vlag staan zwaaien'.

Bij passeren bleek het een pop te zijn.

Hij stond volkomen apathisch en geautomatiseerd met een vlag te zwaaien in de hoop dat wij, automobilisten, zouden doorhebben dat er wegwerkzaamheden aan kwamen en we dus voorzichtiger moesten rijden. Of iemand zich er íets van aantrok, kan ik me niet meer herinneren. Maar wel dat we die vakantie dergelijke zwaaipoppen vaker tegenkwamen.



Je moet toch iets om de aandacht op je boodschap te vestigen. In het nabije verleden dachten we nog dat verkeersregels en -borden informatief genoeg zouden zijn om het verkeer ordentelijk te laten verlopen.

Nu zijn regels één en zelfcorrectie twee én drie. Ofwel: je kunt wel dénken dat iets is geregeld, maar als je niet controleert op naleving verwatert de discipline snel. Dat begint, als altijd, met een kleine barst, een klein vergrijp, een onbenullige overtreding. Van die dingen waarvan we denken: "Waar máák je je druk om?". Nou, om het begin van de aftakeling.

In de jaren zestig lopen grote delen van de samenleving te hoop tegen de naar hun oordeel veel te beklemmende regels. Politieagenten die met U moeten worden aangesproken; die op hun woord worden geloofd. Militairen eisen het recht op lang(er) haar, want gevechtskracht schuilt niet in de haarlengte. Op zich kón het ook soepeler. En nóg soepeler. En daarna nóg...

De beweging die ontstaat, is gebaseerd op de idee dat zelfcontrole en -correctie mogelijk is. De geschiedenis geeft aan dat dat systematisch wordt overschat. Zonder vorm van controle(dreiging) gaan wij onszelf alleen dan corrigeren als we zelf vinden dat het nodig is. En waarom zou je wachten voor een rood stoplicht als er toch niemand aankomt? Waarom zou je op een eenrichting-fietspad niet gewoon twee richtingen kunnen fietsen? Waarom zou je 120 rijden, als je auto ook 150 kan? Waarom zou je geen auto mogen parkeren op een leeg plekje stoep?

Niet dat ik van de controle ben, maar ik geloof geen bal van zelfcontrole. Dan zouden we bijvoorbeeld ook geen overgewichtige mensen hebben. Want dan beheersen we onszelf en eten niet teveel of verkeerd. Dan zouden we ook niet allemaal het idee hebben 'dat die anderen niet in het verkeer thuis horen". De werkelijkheid is toch een andere.

Een mooie vind ik het bericht dat Staatsbosbeheer een nieuwe aanpak overweegt voor zijn natuurgebieden: geen regels. De argumentatie, in mijn woorden: we hebben de afgelopen jaren vastgesteld dat mensen zich aan de regels houden en over het algemeen op de paden blijven.
Kijk. Dat is er zo een. Natuurlijk houden we ons aan regels, maar da's geen enkele reden om aan te nemen dat dat zo blijft. Als ik mag gokken? Over een jaar of vijf is de situatie dat we overal rondlopen en de natuurliefhebbers niet terug in het hok cq de paden zijn te krijgen.

Overigens is het níet zo dat we geen regels en aanwijzingen meer nodig achten. Wat aan de hand is, is dat we die eenmaal aangeven en er dan van uit gaan dat het volgens die regels verloopt. Grandioos hoeveel borden je dan soms nodig acht om aan te geven wat wel en niet mag.

Met een openbare ruimte die we collectief gebruiken, is het volgens sommigen wél van belang dat we ons aan de regels houden. In woonwijken leidt dat geregeld tot een spanning tussen spelende kinderen en haastige automobilisten (vaak óók uit de wijk!). Het zal me verbazen als jij dat nooit hebt meegemaakt. De gemeente maakt er een 30km-zone van. Legt verkeersdrempels aan. Plaatst paaltjes aan de stoepranden. Borden die waarschuwen voor spelende kinderen.



Niet dat het echt helpt. Want ook de bewoner gaat steeds meer over tot het geven van aanwijzingen. Dan bedoel ik niet de zelfgekwaste NP-vakken. Nee, de groene mannetjes die aanzetten tot langzaam rijden: SLOW!. Díe. Van die poppetjes die langs de kant van de weg staan. Onbeweeglijk. Maar die inmiddels oprukken. Niet alleen in aantal, maar ook qua plaatsing.

De opmars van de groene mannetjes gaat inmiddels verder. In bochten om automobilisten weg te houden van de fietsstrook bijvoorbeeld. Binnen twintig meter drie stuks. Je zou er haast over gaan dromen 's nachts: van groene mannetjes die met tientallen het verkeer regelen in je straat en dan ruzieën over wie gelijk heeft.

Chuckie revamped!