Waarzegsters, mag ik hopen, beschouw je als kermisvermaak. De horoscoop en de tarot zijn van min of meer van hetzelfde laken een pak: vrij algemene waarheden. In het negatieve geval is het geldklopperij via dure belnummers. Toekomst voorspellen is een onzekere bizniz.
Opvattingen spelen daarin een belangrijke rol. De toekomst, dat wat komen gaat, kun je zien als een door een hogere macht bepaald doel. De predestinatieleer is daarvan een uiting. Mijn overtuiging is een heel andere. Onze toekomst wordt bepaald door een oneindig aantal factoren en is niet voorspelbaar omdat teveel factoren een rol spelen.
Daar kunnen veel mensen zich niet bij neerleggen. We lossen toch ieder probleem op? Tot en met de zeespiegelstijging als gevolg van ons eigen knutselen aan het aards ecosysteem. Zeker de westerse wereld lijdt collectief aan overmoed en onderschatting van chaos.
Betekent dat dat je niets kunt doen om je toekomst te beïnvloeden? Nee. Daarvoor hebben we geschiedenis. Uit de geschiedenis kunnen we leren wat in het verleden niet en wat wel werkte. Uit de talloze oplossingsrichtingen valt een deel af of lijkt een deel veelbelovend. Maar als het zo is dat toeval zo belangrijk is, dan neemt het aantal oplossingen niet af: dat blijft te groot (oneindig).
Ik geloof dus bar weinig van toekomstvoorspellingen als het gaat om toekomsten met oneindig veel richtingen. Dat zíjn alle toekomsten waarin menselijk gedrag een rol speelt. Mijn keuzes zijn van beperkte invloed. Als ik in mijn tuin alle paardebloemen kwijt wil, maar de buren kweken ze, dan kan ik uitsteken wat ik wel: het is hopeloos.
We kunnen het niet eens berekenen, zoals we resultante, de invloed, van natuurkundige krachten wel kunnen berekenen. dat vereist dat we die kennen. Maar van ons sociale gedrag snappen we pas een fractie.
En toch barst het van de seculiere presdestinatie-gelovigen en kaartlezers. Dat zullen ze zelf in alle toonaarden ontkennen, maar wie denkt te kunnen aangeven waarheen deze samenlevingen zich ontwikkelen die móet uitgaan van een bekend doel.
Vooral onder mensen die zich bezig houden met technologische ontwikkeling lijken er veel te horen tot die crypto-gelovigen. Geloof in het vermogen tot oplossingen bieden van de technologie, maar vooral ook een geloof in voorspelbaarheid. Maatschappij 1.0, 2.0, 3.0 en zelfs 4.0. worden geschetst. Omdat dat niet als Jules Verne's werken als science fiction wordt gebracht, moet het wel zijn gebaseerd op ofwel zeer geheime kennis of op een kenbare toekomst, de pre-destinatie.
Voorspellen door je te baseren op het verleden, is gevaarlijk. Er is geen enkele reden aan te nemen dat de gschiedenis, die áchteruitkijkend een logische lijn lijkt te volgen, ook die richting zal blijven volgen. Het menselijk vermogen te voorspellen wordt grandioos overschat. Alleen al de talrijke industriële rampen van de afgelopen decennia tonen dat aan. In al die gevallen wáren er rampenscenario's voorzien; maar juist déze niet.
Zijn die excercities dus zinloos? Maar natuurlijk niet. Ze proberen een aantal mogelijke toekomsten in beeld te brengen. Dat er nog heel veel meer andere scenario's mogelijk zijn, dien je echter niet uit het oog te verliezen. Het is ons mensen nog nooit gelukt de toekomst te voorspellen op basis van het verleden.
De enige die dat wel konden, bleken schrijvers. Die 'fantaseerden' (vaak op basis van heel fundamentele menselijke driften). Dát is toekomst: fantaseren wat zou kúnnen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten