Wat heb ik eigenlijk gedáán?
Gisteren ben ik vrijwillig en volkomen bij zinnen pion geweest. Pión! Iemand anders bepaalde mijn handelen. Niet nadenken, maar doen wat wordt gevraagd. Nee, geen oefening van militaire reservisten - ik ben zelfs helemaal nooit in dienst geweest.
Tweeëntwintig onbekenden van elkaar hebben zich laten gebruiken voor de ontwikkeling van een locatietheatervoorstelling die volgend jaar moet worden gespeeld. De kans is groot dat daarvoor veel meer spelers nodig zijn. Maar hoeveel? En hoe zet je ze neer? Hoe ziet het 'toneelbeeld' er uit 'in het echt'? Daarvoor waren wij, de pionnen, nodig. En dus draafden we door een bosschage om weer op tijd op onze opkomstplaatsen te komen, deden we oefeningen, stonden op grotere en kortere afstand van elkaar, liepen (bedacht) willekeurig door elkaar zoals moleculen dat doen.
http://www.youtube.com/watch?v=xuWkqdb6zro&feature=player_detailpage
Daar ben je dan een middag zoet mee. Met het uitproberen van twee scenes, op een landgoed aan de andere kant van het land en op een prachtige zondagmiddag. Als je het zo leest, bekruipt je de vraag wat iemand bezielt om dit te gaan doen.
Mijn antwoord is simpel: nieuwsgierigheid. Ik heb ervaring met theater, maar dan in de techniek en nadat de voorstelling helemaal is uitontwikkeld. Scheppend heb ik die ervaring niet. Aangezien dát iets is wat me al jaren fascineert, leek het me wel wat mee te werken. Het is dezelfde vraag als die ik (componerende) muzikanten wel 's stel: hoe maak je muziek? Hoe ontstaat een lied? Wat 'zie' je, een compleet geheel of groeit het gaandeweg? Precies dezelfde vragen kun je stellen aan schillders; en aan theatermakers, zeker zij die niet een bestaand verhaal volgen.
Ik heb het niet ontdekt. Ook gisteren niet. Maar wel andere dingen.
Eén van die dingen is dat het lastig is 'toeval en chaos' te imiteren. Ook mensen gedragen zich steeds minder chaotisch als de druk wordt opgevoerd. Lullig, maar op een bepaalde manier rijzen we niet boven het niveau van een hersenloos molecuul uit. Ga maar 's chaotisch door elkaar lopen. Gisteren hoorde daar ook een oefening bij in het chaotisch lopen. Frappant was dat hoe kleiner de oppervlakte hoe geordender de groep bewoog. Niet bepaald een gevolg van een natuurwet van aantrekking en afstoting, maar wel sociale conventies dat we elkaar niet te dicht willen naderen of raken.
Die oefeningen zijn, eerlijk gezegd, ook een reden geweest om mee te doen. Of ik ooit toneel ga spelen, weet ik zo zeker nog niet (alhoewel deze voorstelling geen tekst heeft en de spelers vermomd/gekostumeerd zijn). Maar iets anders heb ik wel bevestigd gezien: theatermaken laat je even uit de dagelijkse sleur stappen, uit je rituelen, uit je identiteit. Dat opent tal van perspectieven waarmee ik, samen met enkele anderen in Leiden, ongetwijfeld iets ga doen (even cryptisch, want we willen niet álles weggeven). Elkaar lichtjes aanraken, elkaar volgen... je overwint een drempeltje.
Dat wordt geen sinecure. Om te komen waar we willen, zal het nodig zijn om beleidsmakers te overtuigen. Maar óók theatermensen. Waar de een waarschijnlijk last zal hebben zich voor te stellen wat we voorstaan, zal de ander zich verzetten tegen devaluatie van hun professie en vakmanschap. Beide hebben gelijk.... áls de balans te ver doorslaat. De uitdaging zal zijn de balans te handhaven en daardoor nieuwe kansen te creëren. Ik ga in elk geval een theatermaker uitdagen zélf uit z'n comfort zone te stappen.
In oktober komt er een weekeinde waarin weer wordt geprobeerd. Als het even kan, doe ik mee. Het is een weekeinde en dus eigen tijd. Blijft wel de drempel dat de reis naar de andere kant van Nederland, en weer terug, begrotelijk is. Maar daarvoor hebben we al decennia het carpoolen. Hopelijk kom ik weer een millimetertje dichterbij het antwoord op de vraag hoe je creëert.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten