dinsdag 17 juni 2014

Stop met oud denken

Vorige week zal het zijn geweest. Waarover-i het precies had, is alweer te ver weg gezakt in m'n geheugen, in elk geval te ver om nog op te hengelen nu. Op een mededeling na van de deskundige: "Dat is oud denken".

Van dat soort uitspraken kan ik kregelig worden.

Van nature heb ik er niet zo veel last van, maar er bestaat inmiddels een heel contingent 'deskundigen' die dit soort van obligate zinnetjes debiteert. Obligaat omdat vaak iets 'uit een boek' wordt geciteerd (en zoals we allemaal weten; wat op papier(!) staat, is meer waar dan iets anders). Memes worden die 'waarheden' ook wel genoemd. Rondzingende verhalen, waarvan sommige zo absurd zijn dat iedereen ze wel herkent als meme. De gevaarlijker zijn de memes die circuleren rond groepen mensen die worden gezien als verstandige mensen.

De bekendste, maar niet per sé meest herkende, zijn toekomstvisies en -voorspellingen. In zijn algemeenheid geldt dat de toekomst onbekend en vooral ook onvoorspelbaar is. Hoe absoluter geponeerd, hoe groter de onzin die wordt verkondigd.

Toch is er verschil.

Kaf kun je in dit geval van koren onderscheiden doordat dat kaf te absoluut (te licht) denkt. Wijze mensen zullen nóóit aangeven dat zij de waarheid in pacht hebben. Wél dat zij meerdere waarheden, meerdere scenario's zien. Kaf zal dat niet doen: "nee hoor, er gaat níets veranderen. Dit is de zoveelste hype. Die waait weer over". Of, precies hetzelfde: "álles verandert. Niets blijft hetzelfde. Er vindt een paradigma-wisseling plaats die onomkoombaar is".

Wat als een paal boven water staat, is dat er nieuwe dynamiek is. Alleen dát al eist openheid. De grap is dat die situatie enorm onaangenaam is voor mensen die gewend zijn in lijnen, in beleid te denken. Leidinggevenden zullen voorlopig meer moeten denken in mogelijke scenario's. Dat gaat een fors aantal niet redden. Stomweg omdat dat zich niet goed verenigt met spreadsheet-denken en kengetallen (benchmarks). Díe zijn toepasbaar in een rustige, uitgekristalliseerde omgeving.

Ik denk dat er geen 'oud denken' ís. Wat er wél is, is het ontkennen van dynamiek en mogelijk nieuwe verhoudingen. Maar dat is al heel lang bestaand 'beperkt denken'.

Anderzijds zijn er ook heel velen die menen dat de toekomst onvermijdelijk ingrijpende verandering brengt. Net zo stompzinnig. Die deskundige op tv hoort daarbij. Zélden hoor je van dat soort argumenten. Váák hoor je ze terugvallen op boeken en auteurs die óók die argumenten niet altijd leveren, maar vaak weer wél een mogelijk toekomstbeeld schetsen. Andersons Free, en zijn wijzen op de long tail, hebben effect gehad. Niet omdat daarin waarheid schuilt, maar wél, en vooral, omdat het nieuwe perspectieven schetst. Vooral die long tail is grandioos. omdat-i feitelijk niet klopt maar wel wijst op de kortzichtigheid alleen naar snelle winst op basis van grote aantallen te kijken en (langzamere) winst op basis van niches en kleine aantallen te veronachtzamen.

Mocht je sommige blogposts dus wat kregelig vinden, dan is dít de oorzaak: het gebrek aan nuance en het gebrek aan scenario-denken. Mensen die zo bezig zijn, zijn de moeite van het aanhoren niet waard. Eerlijk? Ze zouden graag creatief en inovatief zijn, maar zíjn zo conservatief en ouddenkend als de pest.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten