Weet je, je kunt er helemaal naast zitten. Ik heb al eens geblogd over mijn ervaringen in een klachtencommissie over politie-optreden. De harde les die ik daar leerde, is dat het ongelooflijk makkelijk is te snel te oordelen. Je leest dossiers en construeert een beeld, en 'oordeelt'. Heel vaak zat ik ernaast. Heel vaak bleek tijdens de zitting de zaak genuanceerd anders te liggen. Terughoudendheid en bescheidenheid: ik heb er alleen maar meer waardering voor gekregen.
Eerst goed kijken. Het is zo makkelijk gezegd.
Je blijft dan wel zitten met losse eindjes. Of, misschien beter, zaken die nog moeten 'rijpen'. Eén van de grote vragen waarmee ik nog niet klaar ben, is die naar startups.
Het is niet het Internet wat baanbrekend was (denk ik). Baanbrekend was de fase die jaren geleden leidde tot 'alles wordt 2.0'. Helemaal hysterisch werd je van dat 2.0. De toevoeging 2.0 alleen al leek de deur te openen naar innovatie en wonderbaarlijk mooie toekomsten. Toch gebeurde er iets fundamenteel anders: de mogelijkheid om te creëren kwam dichter bij de basis te liggen. Burgerjournalistiek, deeleconomie, netwerksamenleving, 'gratis': allemaal worden ze in die periode (opnieuw) gelabeld.
Dat is echt een fundamentele omwenteling. 'We' waren ooggetuige van de ontwikkeling van zelfbeschikking. De democratisering van vanalles gloorde. In die storm bleken startups de kwajongens die tegen de gevestigde orde aanschopten. Rode en blauwe oceanen, onderstromen en lange staarten: allemaal zijn ze gebruikt om aan te tonen dat het einde van de moloch-onderneming nakende was. Kleine, flexibele, tijdelijke samenwerkende ondernemingen worden de toekomst.
Da's de economische, de organisatorische kant. Maar ook qua bedrijfsdoelen veranderde iets. De eerste bedrijven dreven op de gedachte dat nu eindelijk iets kon worden gedaan in het belang van 'de burger', 'de patiënt', 'de klant', de kleine man. Nooit werd het zo expliciet gesteld, maar een zweem van een ideologisch sausje was er wel.
Massaal is het omarmd: de zoveelste keer dat we (euforisch) geloven dat techniek, technologie een betere samenleving gaat opleveren. Degenen - waaronder mijn persoontje - die daarvan niet zo zeker waren, waren zwartkijkers, cynici.
In de loop van ongeveer vijf jaar wordt de geschokte markt weer rustiger. De startups worden volwassener, professioneler. De tijd van 'we hebben een goed idee en beginnen' is over. De tijd van Business Canvas Modellen en Lean Startup breekt door.
Kijk, en da's dus een interessant moment.
Los van de juistheid van methodes en veronderstellingen, los van behaalde resultaten, zie ik (weer) iets fundamenteels wijzigen. Maar nu terug, geloof ik. Terug naar oude principes.
Lean Startup is een mooi concept. Bouw een eerste model met minimale maar levensvatbare mogelijkheden. Test die bij gebruikers en bouw op basis van hun terugkoppeling verder. Mooi, mooi, mooi. En logisch toch?
Nee. Het is de terugkeer naar een oud principe: de ondernemer is niet geïnteresseerd in zijn klant anders dan als geldbron. De fabrikant vraagt de klant naar zijn wensen met de primaire bedoeling daaraan geld te verdienen.
Dat is wezenlijk anders dan de situatie waarin je een idee hebt hoe de wereld te verbeteren, aan te passen of een cadeau te geven. In die situatie heb, ook met nádelen, zelf een beeld van hoe het zou moeten zijn en werk je dáár naartoe. Het zijn de projecten die zich pas later zijn gaan bekommeren om hun ((bedrijfs-)economisch) bestaansrecht en continuïteit. De projecten die in 'de oude economie' niet kunnen bestaan.
Ze bestaan ook niet (meer). Wat ik zie gebeuren is een snel groeiende aandacht juist voor 'het geld', het bedrijfsmodel.
Mijn conclusie nu is een andere dan een paar jaar terug. Toen zou ik hebben ingezet op het ontwikkelen van een fundamenteel andere economie. Nu moet de nieuwe economie stevig worden gestut, want ze kraakt in haar voegen en dreigt om te vallen.
Kapitaal als drijfveer is aan de winnende hand en daaraan is niets, maar dan ook helemaal niets, innovatiefs te ontdekken, laat staan iets disruptiefs.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten