Automobilisten bestaan niet echt, auto's wel

Verkeer is eigenlijk wel een interessant fenomeen. Ooit deden we maar wat en reden paard en wagens zowel links als rechts op de weg. Alhoewel, weg... een min of meer platgereden karrespoor is waarschijnlijk een accuratere omschrijving. Naar het schijnt, werd er links gereden met paarden omdat het zwaard meestal met de rechterhand werd gehanteerd. Met paard en wagen is rechts weer handiger omdat de menner rechts zat. Enfin, hoe dan ook: de kleine grote man Napoleon heeft het rechtgetrokken tot 'rechts rijden'.



In de loop van de tijd zijn er nogal wat regels bij gekomen om het almaar toenemende verkeer in goede banen te leiden. Wie heeft voorrang in welke situatie? Welk verkeer mag waar rijden? Heeft een koe in de wegenverkeerswet dezelfde status als een voetganger? Kortom, regels zat. En het aardige is dat we bijna allemaal vinden dat we die regels goed toepassen, maar dat anderen dat niet doen. Een beetje alsof verkeersregels er alleen zijn voor anderen. Die, tussen twee haakjes, jóu zien als als andere, waardoor die regels toch echt voor iedereen, inclusief die onfeilbaren, gelden.

Ons gedrag in het verkeer is een bron van vermaak en ergernis, niet in de laatste plaats vanwege die houding dat wíj het nooit fout doen. Vooral automobilisten zijn een vreemd soort. Feitelijk bestaan ze niet.
Hun bestaan ontlenen ze aan hun voertuig. In een theater, bij voorbeeld, zul je bar weinig mensen aantreffen die zich op moment automobilist wanen. Persoonlijk fascineren mij het meest de mensen die hun relatie met de auto zo hecht achten dat ze hem vertroetelen; hetzij door hem altijd direct voor de voordeur te willen hebben staan - en daarvoor zelfs vijf meter willen schuiven ten koste van de leefomgeving van ons allen, het milieu - en degenen die hun auto tot in extremo tot hun persoonlijk domein maken. Waren dat ooit de hangertjes in de vorm van voetballen of behaatjes aan de achteruitkijkspiegel, nu is er een hele 'mediabeleving' nodig in de vorm van (bijna) hifi-geluid, video en telefoon. Langzaam migreren, zo lijkt het, steeds meer mensen naar een nomadisch bestaan in auto's waarin je kunt wonen.



Het aardige aan een automobilist is dat-i dat is als-t-i achter het stuur zit. Je ziet het ook weleens gebeuren: een ogenschijnlijk bedaagd mens stapt in en de auto vertrekt alsof bestuurt door een wilde. Nu moet ik toegeven dat ook ik niet ongevoelig zal zijn. Het geluid van een startende motor en de wetenschap dat jíj die paardenkrachten beheerst, hebben iets verleidelijks. Of dat vooral voor mannen geldt, weet ik niet. En evenmin waar dat dan begint: wij rijden in een heel oude Peugeot met bar weinig paardenkrachten volgens snelheidsduivels.



Dat automobilisten eigenlijk niet bestaan, bleek me vandaag ook weer 's. Bij het rechtdoor rijden, op de fiets, probeerde een automobilist of hij nog even voorlangs rechtsaf kon. Niet dus. Maar wat ik me realiseerde, is dat ik in die situatie de áuto zag als mijn tegenspeler en níet de bestuurder. En als ik erover nadenk: alleen als ik in een gevaarlijke situatie oversteek - fietsend of lopend - zoek ik de ogen van de automobilist. In de andere gevallen is het de auto.

Misschien dat dat verklaart waarom er zo vaak wordt gesproken over 'daar gaat weer zo'n Golfje' of 'moet je die Mercedes zien rijden' en 'die Audi kan écht niet parkeren'. Alsof die auto geen bestuurder heeft met een eigen wil.