'Ze' hebben mij ertoe gedwongen. 'Het systeem' is corrupt, fout en vijandig. 'De graaiers' zijn de oorzaak van alles. 'De politiek' liegt, draait en is niet te vertrouwen. 'Ze' zwemmen in het geld. 'Het kwaad' rukt op.
Ik verzin ze waar je bij staat. Bovenstaande zinnen zijn geen citaten. Het zijn wel zinnen die citaten hadden kúnnen zijn, want het soort van bewering hoor je veel. Kenmerkend is de onbepaaldheid van het onderwerp; het zijn generalisaties.
Eén van de bekendste generalisaties staat in die tweede zin: het systeem. Het gevoel onbegrepen te zijn, geen gehoor te vinden, onmacht: allemaal redenen om onbenoemde tegenstanders in te zetten. Het 'systeem' is daar een goed voorbeeld van.
Het 'systeem' heeft geen gezicht. Het stelsel van normen, waarden en regels: dat is 'het systeem'. Ongrijpbaar, maar wel bepalend. Wíe daarin sturend is, is nog maar helemaal de vraag. In de jaren zeventig achten groepen als de Rote Armee Fraction bankiers en politici sturend; en vallen heb dus aan in een poging 'het systeem' op de knieën te dwingen. In Italië doen de Brigate Rosse dat ook en vermoorden bankiers. Het enig resultaat, na een stadsguerilla, is een hoop doden en gevangenen. Geen echte verandering.
Dat beeld van een ondergrondse strijd tegen een manipulator is niet nieuw. Orwell beschrijft het, onder andere in 1984. Brave New World is minstens zo invloedrijk. En anders is er altijd nog het iconische Metropolis:
http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=Ebejt0Pja8c
Een 'onzichtbare' tegenstander doet het altijd goed. Maar onzichtbaar hoef je niet echt letterlijk te nemen. Een onbenoembare is ook een onzichtbare. En dat is dat 'systeem'. Dat zijn we zelf ook. Het wordt dan lastig om er een tegenstander van te maken. Totdat er een identiteit aan kan worden gekoppeld. De genoemde stadsguerilla's deden het.
En Google doet het.
Eerder schreef ik over Google Glass en z'n mogelijke gevolgen. Deze staat daar nog niet bij: Google Glass geeft 'het systeem' een gezicht. Daarmee wordt Google - wat het allang is - een belangrijk strategisch doelwit; niet meer als Amerikaans bedrijf, of als wereldspeler, maar als de belichaming van 'het systeem'.
Google Glass heeft de potentie in zich om ons leven te beheersen. Niet eens doordat iedereen mogelijk met een bril gaat rondlopen - eindelijk is de brildrager dan geëmancipeerd! - maar vooral doordat we nog veel meer dan we nu al doen vertrouwen op de juistheid van wat Google tevoorschijn tovert. Do no evil mag Google's bezweringsformule zijn, maar die is flinterdun. Hoe goede intenties onvoldoende blijken te zijn, bewees de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog.
Stel - stél - dat Google Glass werkelijk aanslaat op de manier waarop de mobiele telefoon in ons leven kwam, dan wordt het interessant. Als het gebruik zó massaal is, kun je gerust stellen dat 'het systeem' dan ineens een gezicht krijgt, tastbaar is gemaakt. Nee, hier staat níet dat Google (Glass) dan 'het systeem' ís, maar het wordt dan wel het gezicht van zoiets ongrijpbaars.
Interessante tijden waarin we leven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten