Het Leids waterweb

Leiden zelf heeft het idee 'stad van ontdekkingen' te zijn. Persoonlijk vind ik het een waardeloze slagzin. Niemand snapt 'm direct - en da's toch echt wel de bedoeling van zo'n zin - en als je hem probeert uit te leggen, stuit je ook op problemen. Ontdekkingen. Welke dan? Die van universitair medewerkers van weleer? Leuk hoor, het weetje dat in Leiden voor het eerst in de geschiedenis het absoluut nulpunt werd bereikt. Ook iets voor Triviant: Rembrandt is geboren en getogen in Leiden. Maar beroemd is hij er níet geworden. Niet dat ik het wil bagatelliseren, maar veel van Leidens roemruchte ontdekkingen passen in de categorie: heeft deze deurknop vastgehouden. Leiden associeert helemaal niet met 'ontdekking'.

Wellicht is het de bedoeling dat 'ontdekking' een verwijzing is naar 'de ontdekking die om de hoek ligt'. Het onverwachte vergezicht. Of dat indrukwekkende gebouw. Dat klopt al meer. Leiden heeft bijzondere gebouwen, heeft mooie doorkijkjes, heeft verstilde hofjes, heeft plaatsen met een verhaal. Je moet ze wel zoeken. De stad als geheel ademt dat 'stad van ontdekkingen' helemaal níet uit. Da's ook niet verbazingwekkend. Hoe in godesnaam verbeeld je 'stad van ontdekkingen' in de publieke ruimte? En zeg nu niet 'door te verwijzen naar musea'.

Soms ligt het antwoord voor je neus, maar zie je het niet. Zelf heb ik de indruk dat Leiden te hoogdravend inzet. Natuurlijk, de stad heeft beroemde kunstenaars en wetenschappers gehuisvest. De stad hééft een turbulente geschiedenis. Leiden hééft de oudste universiteit en de mooiste Hortus Botanicus (vind ik). We hebben hier de oudste betonnen draagbalkconstructie van Nederland, in de meelfabriek. En een heel uniek raam in de Breestraat.

Maar dat zijn allemaal feiten, feitjes en voetnoten bij de geschiedenis. Als de je de stad zíet, zie je dat niet. Inderdaad, ik heb er al 's iets over gezegd.

Wat je wél ziet, is al het water in Leiden. Het barst hier van de kanalen, singels en rivieren. Zeker de binnenstad is ermee vergeven. En we hebben dus ook bruggen: oude, nieuwe, lelijke, mooie, fotogenieke.

Water is bijzonder. Het leeft. Je hebt maar een zuchtje wind nodig en het beweegt. Het kan spiegelend glad zijn, maar ook dampend. Het kan veranderen in ijs! Er leeft van alles op en in water. En in een stad ligt er ook nog eens van alles in het water, of drijft er rond. Maar: het lééft!

Niet voor niets zie je veel toeristen foto's maken van Leiden met een wateroppervlak er op. Doorkijkjes onder bruggen door. Zonsondergangen of imposante wolkenpartijen vanaf de Hoogstraat, met molen De Put op de achtergrond.

Dat waterweb van Leiden heeft minstens zoveel kracht als 'stad van ontdekkingen'. Als in de stad iets wordt georganiseerd, is daar vaak het water bij betrokken, zeker in de zomer. De Peurbakkentocht en de Dragon Boatwedstrijden. Op het water. Terrassen en podia? Op het water. En dan moeten we vooral mijn favoriete zomervermaak niet vergeten: bootjes kijken op de Nieuwe Rijn(man, man, wat kunnen wij Nederlanders varen, zeg).

Zeker met mooi weer geeft het de stad iets extra's. 'Ben even boodschappen doen. Met de sloep naar Leiden, Hendrik-Jan'. In file-formatie parade-varen langs de terrassen (en, fantaseer ik daar dan vaak bij, maar hopen dat je geen stuurblunder begaat).



Vandaag was zo'n dag. Zaterdag. Markt. Mooi weer. En dus bootjes, heel veel bootjes. Daartussen de schuiten waarop een aantal bands muziek uit de Woodstocktijd ten gehore bracht. Zolang je maar geen top-uitvoeringen verwacht, is het prima. Schippers die moeite hebben de schuiten voor een drijvend terras stil te leggen, een band die heel erg z'n best doet, de zon die straalt, de markt die als achtergrond dient. Momenten.

Die momenten... dát zijn de ontdekkingen. Voor de gelukkigen.