Het verbaast me nog steeds dat er geen grote groepen ambtenaren, met knuppels en stokkend zwaaiend, optrekken naar de stadscentra. De reden: belediging.
Het is één van de ergerlijkste uitdrukkingen, vooral bij vacatures: 'wij zoeken medewerkers die geen 9tot5 mentaliteit hebben'. De werkgever die die zin bezigt, moet zich goed (gaan) realiseren wat-i zegt.
Hard aantonen dat het over ambtenaren gaat, zal me niet lukken. Maar er is genoeg ondersteunend materiaal. De tijd dat de uitdrukking opkwam, is het heel gewoon - en leuk, zeg - om grappen te maken over ambtenaren. Die gaan dan vooral over het nietsnuttig karakter van hun werk. Dat dat opgaat voor heel grote groepen medewerkers bij heel grote bedrijven wordt over het hoofd gezien.
Het beledigende zit 'm er in dat wordt gedaan alsof van 09.00 tot 17.00 werken inferieur is. Maar waaraan? En waarom zou het niet juist zijn?
Het is ook een gevolg van de doorbreking van allerlei conventies. Vakantiespreiding. Ontzuiling. En ook de gezamenlijke werktijd - ergens tussen 08.30 en 17.30 uur - zorgden voor uniformiteit. Nederland eet om 18.00 uur; het kantoorlijke deel dan. Want Nederland heeft een dan snelgroeiende formatie 'kenniswerkers', 'witte boorden' of 'kantoorklerken'.
Die mensen werkten netjes acht uur per dag (en waren dus 8,5 uur 'op kantoor'). Niets mis mee, want daarvoor werden ze betaald.
In de protestperiode zet je je uiteraard af tegen 'die burgermannetjes' als je enigszins vernieuwend meende te zijn. Man, man, de creatieve mensen van reclamebureaus; die moesten 'hun flow volgen' en die beperkte zich niet tot kantoortijden. Wetenschappers waren er ook erg goed in, zij het dat die vaak bijzonder laat in de ochtend aan de eerste koffie begonnen. Prima, die flexibiliteit.
Sinds decennia is die flexibiliteit ook ontdekt door werkgevers met mindere bedoelingen. De sociale druk om vooral geen 9tot5-mentaliteit er op na te houden, is sindsdoen enorm. Niemand wil burgerlijk of conservatief zijn. Iedereen doet aan witte voetjes.
En iedereen belazert zichzelf, als-t-i zich zo gedraagt.
Want niemand zal je complimenteren met je inzet. Niemand zal je herinneren als 'die ene die geen 9tot5 mentaliteit had'. Je wordt betaald voor je werk en in een dienstverband staan daarvoor uren per dag. Daarbuiten ligt je eigen leven, waarover je werkgever geen enkele zeggenschap heeft (alhoewel dat waanzinnig snel aan het veranderen is).
Voor flexibiliteit valt uiteraard iets te zeggen. De beste oplossing is als beide partijen een norm hanteren van 'gemiddeld 8 uur per dag', met bijvoorbeeld een bandbreedte van 7 tot 9 uur. Of zoiets. Maar met als uitgangspunt erkenning van wederzijdse belangen en 'dus' een in de gaten houden van een gezond gemiddelde.
Kijk, en daar wringt de schoen ook.
Pas geleden zag ik een personeelsadvertentie voor een, laak ik zeggen, pakjesbezorger. In de vacaturetekst stond, ongelogen, de verwachting dat dat iemand was zonder de infame 9tot5 mentaliteit. In een zwaar onderbetaald beroep, waar stuksbeloning nog een mooi woord is voor de salariëring, wordt dus verwacht dat je maar blijft doorgaan.
Waar de ambtenaren eigenlijk pisnijdig zouden moeten zijn over de - allang verouderde - basis voor de 'uitdrukking', zo zouden werknemers die ermee geconfronteerd worden alsof het een functie-eis is, ook heel pissig moeten zijn.
Jij kent de voorbeelden ook. Van werkgevers die vinden dat je wel langer moet werken, maar nooit korter. Die snappen he-le-maal niets van mensen en van commitment. Wederkerigheid als basis is een stuk verstandiger.
Overigens kun je dat ook de andere kant op verkeerd doen. Ik hoorde er dit weekeinde weer een. Van een werkgever die eiste dat zijn werknemers tijdens de uren dat ze werden betaald op hun werk bleven. Vrij logisch, maar wat-i blijkbaar niet zag, was dat zij loeihard hadden gewerkt als ze eerder weg mochten. Kijk, als je dat níet waardeert, kun je uittekenen wat er gebeurt: het tempo is weg. Want, tja, snel of langzaam werken heeft voor jou toch geen enkel gevolg. Als je er maar bent. Van 9 tot 5.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten