Geen idee waarover dit lied gaat

Laat ik het maar toegeven: van een heleboel muziek heb ik geen idéé waarover de zanger of zangeres zingt. Niet dat me dat stoort, want het is het totaal dat me wel of niet aanspreekt. Ik heb zelf altijd het idee gehad dat ik emotie in de muziek mooier vind dan de juiste uitvoering. Ongetwijfeld dat dat ook verklaart waarom ik meer heb met live opnames dan met studio opnames. Waarschijnlijk verwacht ik van die eerste meer emotie.

Toch is het vreemd.

Zo'n tekstschrijver doet toch moeite om een tekst te maken met een boodschap. En of dat nu een heel complexe wereldbeschouwing is of gewoon een rijmelarijtje, dat maakt geen bal uit. Er is iemand aan het werken geweest om een liedtekst te maken.

Een tekst maken is één. Een tekst duidelijk uitspreken of zingen, is nog iets heel anders. Van bijvoorbeeld een Nederlandstalige zanger als Frank Boeijen heb ik nooit een tekst verstaan. Wel zinnen uit het refrein en zo. En in de jaren tachtig vond ik het ook wel goede muziek. Maar waarover het ging..... al sloeg je me dood.

http://www.youtube.com/watch?v=c2yQLXTuctA&feature=youtube_gdata_player

Dan heb je het nog niet eens over de mystieke teksten die sommigen menen te moeten schrijven. Van die intellectualistische teksten, lekker moeilijk klinkend, geen idee waarover het gaat maar het klinkt mooi. In de jaren zeventig had je er veel van. En ook heel mooie muziek: The Doors maakten het. Maar ook zoiets als White Rabbit van Jeffersons Airplane. Of de teksten van King Crimson. Op die jongens tekst exegese loslaten, is reusachtig vermakelijk.

In Nederland heb je ze ook. Maar er is een heel groot verschil tussen de teksten die werden geschreven voor mensen als Boudewijn de Groot en Hans de Booij(s eerste lp) en de teksten die iemand als Spinvis eruit perst. Die eerste zijn gemaakt door mensen die eerder poëten moeten worden genoemd dan liedjesschrijvers. Gelukkig zijn die er nu nog steeds. De teksten van Roosbeef zijn vernieuwend. Nu ben ik daarin absoluut niet maatgevend - wie wél?! - want mij ontgaat het ook al jaren wat zo taalvernieuwend is aan De Jeugd van Tegenwoordig.

http://www.youtube.com/watch?v=60Fy_NZwH9g&feature=youtube_gdata_player

Wat wel jammer is, is dus dat zoveel teksten verschrompelen in onverstaanbaarheid. Voor mij is Frank Boeijen daar een nederlands dieptepunt van. Toen ik van de week weer eens Shirley Bassey The Man With The Golden Gun hoorde zingen, schoot me dat verschil ineens te binnen: háár liedtekst is van begin tot eind wél te verstaan!

Zou dat liggen aan techniek? Dat speelt vast een rol. Maar dan zou er ook 'vooruitgang' moeten zijn. En die hoor ik niet. Dus wat ik denk, is dat het alles te maken heeft met de positie van de zang in het totale bandspectrum. Ofwel: zang is één van de instrumenten geworden en verdwijnt daardoor in het totaal. Dat zou veel verklaren.

Die Shirley Bassey zingt een lied en het orkest begeleidt haar. Dat orkest staat ten dienste van de zangeres en die heeft de taak de liedtekst te vertolken. Da's toch ietsje anders dan een band waarin  het nummer centraal staat en de tekstvertolker niet zó voorop staat. Sterker, in een band kan heel goed 'de beste gitarist van de wereld' of 'de strakste drummer van de Noordoostpolder' spelen. Dat zegt iets over die verhoudingen, want die andere bandleden willen uiteraard ook muzikale ruimte.

Voor mij werkt de verklaring aardig. Zo'n lied als <a href="http://www.youtube.com/watch?v=tFyvu6hIMs0&amp;feature=youtube_gdata_player">Tram 7</a> van Jurk!; niet echt een spectaculair lied, maar wél een krachtige tekst over 'een moment' en een verstaanbare. Als je die teksten verstaat, heb je soms ineens echt mooie gedichten (10.000 Maniacs/Nathalie Merchant bijvoorbeeld).

Wat ik hieraan heb? Weinig tot niets. Ik blijf gewoon luisteren. En dus heel veel muziekteksten niet snappen. Want de tijd van weleer om met de hoes van een lp, waarop vaak de teksten waren te vinden, de muziek te ontrafelen... die ligt achter me.

Ik ben blij dat ik ouder word, maar niet dat mijn gehoor steeds beroerder zal worden. Ik voorzie dat ik me binnenkort ook druk ga maken over 'muziek die tegenwoordig zo dof klinkt'.