De Dood die op vakantie ging

Wellicht bevreemdt het onderwerp je. Als eerste na de vakantie een blogpost over doodgaan. De reden is dat ik vermoed dat vakantie en dood dichter bij elkaar liggen dan we denken.

Juli en Augustus: hele volksstammen trekken naar verre bestemmingen, in Nederland, Europa of daarbuiten. En waar de Volksverhuizing uit de geschiedenisboekjes nog lekker traag verliep, daar verplaatsen wij ons in termen van uren van de ene plek naar de andere honderden, zo niet duizenden kilometers verder.

Dat is toch wel vragen om problemen.

Dit jaar wellicht meer dan anders tot de verbeelding sprekend. Twee grote treinongelukken en een busongeluk. De stand van zaken op 30 juli. We zijn dus pas halverwege die twee piekvakantiemaanden. En alle 'kleine' drama's zijn dan nog niet eens meegeteld.

Reizen is risico nemen. Dat klinkt dramatisch? Bedenk je dan maar eens dat je vaak naar een onbekende bestemming gaat, een andere taal nodig hebt, andere gewoonten ontmoet of anders wel jezelf in een situatie brengt waarin jouw veiligheid meer afhankelijk wordt van het gedrag van anderen. Zeker in vakanties geldt dat en in het bijzonder voor autovakanties.

Zelfoverschatting is dan een extra groot probleem. De leaseautorijder die zichzelf de Beste Automobilist van Nederland vindt, rijdt plots met een volgepakte brik, met passagiers die eisen stellen een aandacht eisen, op wegen die hij niet kent. Dan kun je jezelf behoorlijk voor de gek houden door te denken: "maar ik rijd duizenden kilometers per jaar".

Dat crosst in de zomermaanden dus over 's heeren wegen.

Ik vraag me weleens af hoeveel chauffeurs zich onbehaaglijk voelen tijdens, maar ook in de voorbereiding, op die heen- en terugreis. Zeker met de auto - wij hebben een ietwat oude - heb ik toch iedere keer weer het idee: "hopelijk stranden we niet langs een of andere oververhitte Franse tolweg". Het idiote? Dat ik dat ook nog nooit heb meegemaakt. Wel dat er problemen waren met het vervoer, maar volgepakt stranden op een ongewenste plek?! Nee, dat niet.

Het verhaal gaat dat de vakantie helemaal niet zo ontspannend is als we wel denken. Populaire verklaringen zijn de spanningen die ontstaan bij het vínden van een bestemming, de (relatie)problemen tussen mensen die ineens op elkaars lip (moeten) leven, en het afreageren van oningevulde verwachtingen over de vakantie. Daarover valt veel op te merken; dat het vaak een projectie is óp anderen van eigen onbehagen, dat je je kunt afvragen hoeveel (kwaliteits)tijd mensen eigenlik in elkáár steken, of er echt wordt geluisterd.



Maar met de Dood die ook op vakantie meereist, houd je eigenlijk nooit echt rekening. Ik ook niet.

Toch is de zomer(vakantie) zijn seizoen, zo lijkt het. De toename aan verkeersbewegingen ter land, ter zee en in de lucht, vergroot de kans op ongelukken. De grote rampen waarbij tien- tot honderdtallen mensen het leven laten, trekken de aandacht en worden vermeld. Maar je moet onderweg eens letten op de situaties waarbij 'het nog net goed ging'. Ook dát is de dood die op vakantie is.

Dit jaar kwamen we ze op 2 x 932km weer tegen. De vakantielijnbus die een plek 'opeist' door naar links te zwenken. De waarschijnlijk verkeerd-om gemonteerde fietsdrager op de auto, waardoor die naar rechts knipperde maar naar links ging. De auto's die nét op tijd in hun linker dodehoek een passerende auto zagen en terugzwiepten. De aanhangers, caravans en kampeerwagens die af en toe slingerend achter hun baas aan gaan. De sportieve rijders die door willen. De ter plekke onbekenden die twijfelen over hun route.

Wij zagen ze dit jaar gelukkig niet. Want ze waren er ongetwijfeld wel: de klapbanden, de kopstaart-aanrijdingen, de 'toch niet geziene inhaler', de omgeblazen caravan... Wel frappant: op de dag dat je leest dat er minder auto's met pech lijken te zijn, zijn het juist díe die we langs de (hete) snelweg en Parijse periferique zien staan. Kokend, zo stelde ik me voor.

Natuurlijk heb jij gelijk: het gáát in het merendeel van de gevallen gewoon goed. Dan kijk je terug op een goed verlopen, leuke vakantie. En tóch ben ik benieuwd hoe het zit met die heen- en terugreis. Volgens mij is dat een onderschatte invloedsfactor.

Doorbroken vakantiestilte

Op het moment dat wij aan het eind van de middag op 13 juli de snelweg afreden en de laatste kilometers over een Route Nationale begonnen af te leggen naar de camping annex vakantiebestemming, verscheen dit bericht:

Mijn lieve zwangere vrouw is deze week in het ziekenhuis opgenomen met een hersenbloeding. Het is alsof ik in een nachtmerrie leef...

Van wie het precies is, maakt niet uit. Wel dat het jonge mensen zijn die het overkomt. Degene die dit tweette, ken ik. Voor mij hoort hij bij de groep mensen op Twitter die me na aan het hart liggen. Vraag me niet waarom precies. Zelf denk ik omdat het ook op Twitter échte mensen zijn en niet van die onechte pr- of marketing-accounts. Of die band wederzijds is, weet ik niet eens.

Anderhalve dag na aankomst kocht ik op de camping wifi voor een week. Ergens in de loop van de daarop volgende anderhalve dag word je dan duidelijk dat er iets goed mis is daar. Maar wat? Heel dom van mezelf vind ik nog steeds dat ik niet direct ben gaan zoeken. Op een of andere manier drong de ernst niet voor honderd procent door. Da's wel een risico van Twitter: dat je iedere keer aansluit in een tijdlijn en daardoor zaken mist waarvan je wel de nasleep, gevolgen, discussie ziet. Maar wat was de aanleiding?

Pas vanochtend ben ik op zoek gegaan naar die naad van de kous. Ik schrok me kapot, toen ik het bericht zag. Een hersenbloeding. Voorzover mijn medische kennis reikt, kún je daar goed uit tevoorschijn komen. Zeker jonge mensen, is mijn beeld, maken een kans de berichte kritische dagen goed door te komen. En tegelijk is dat onzin, want de grootte en plaats van de bloeding zijn bepalender. Daar weet je nog niets van. Realistischer is het verschrikkelijk onzeker makend 'dubbeltje op zijn kant'.

Daar zit je dan. Op een camping in Pénestin, Frankrijk, in de schaduw van een boom. Het is alsof het scherm van de iPad een opening is naar een andere wereld. Het heeft iets volslagen onwerkelijks. Dat realiseer je je rationeel-afstandelijk ook wel. Dat levens doorgaan. Mijn zus wier borstkanker ook nú wordt bestreden met chemotherapie. Dat precies op dit moment kinderen sterven en worden geboren. Mensen slecht en goed nieuws krijgen. Heel veel mensen op dit moment hun teen stoten, pijn lijden bij de tandarts of bij de supermarkt aarzelen over hun aankoop. Dat op dit moment ook verschrikkelijk veel mensen lijden onder oorlogsgeweld, of honger. Dat anderen uitbundig vakantie vieren.

En toch vernauwt dat allemaal tot één verhaal. Want dat verhaal is relevant. Dat is iemand die ik kén. Al die anderen zijn anoniem.

Boven mijn hoofd doorkruist een gele, gemotoriseerde deltavlieger de blauwe lucht. Alsof er niets aan de hand is.

Ik denk. Ik zal de komende dagen vaker denken. Op afstand meeleven. Zonder dat iemand weet dat je dat doet. Want hoe kún je weten wie allemaal met je meeleven?